Turnike

Turnike terimini basketbol ile ilgilenen hemen hemen herkesin ilk duyduğu bir teknik beceridir. 

Turnike atmak veya turnikeye girmek gibi tamlamalarla başlayan cümleleri mutlaka kurmuşsunuzdur. Bugün basketboldaki teknik becerilerden turnike konusuna değineceğiz.

Turnike / Lay Up

Terminolojide lay up olarak bilinen turnikenin pek çok çeşidi vardır. Bireysel gelişiminizi önemli ölçüde etkisi olan turnike becerisini her basketbolcu adayının çok iyi öğrenmesi ve yapması şarttır.

Basketbolcu adayı için turnike çembere yaptığı bir ataktır. Dribling yaparken ya da pas alırken turnike atılabilir. Turnike sırasında top potaya tek elle atılır. Turnikeyi ilk defa öğrenen basketbolcu adayları için oldukça zor atletik beceriler söz konusu olmaktadır.

Turnikenin Uygulanması

Turnike hareket halinde gerçekleşen çembere yakın atılan bir şut olarak tanımlanabilir. Turnike becerisinin bir kaç çeşidi vardır. Bazı turnike çeşitleri şunlardır:

1. El Üstten Turnike,
2. El Alttan Turnike,
3. Topu koruyarak turnike 
4. Finger roll turnike
5. Power Lay-up vs.

Turnikenin her çeşidi farklı açılardan çalışılabilir. Çembere 45°lik açı, potalı veya potasız turnikeler çalışılabilir.

Geleneksel yaklaşımda sağ taraftaki turnike sağ elle, sol taraftan turnike sol elle atılmaktadır. Oysa günümüz basketbolunda bunu yapmak zorunlu değildir. Yine de sağdan sağ el ile soldan sol ile turnike antrenmanları yapmak genç basketbolcu adayının bireysel gelişimi için çok önemlidir. Özellikle küçük yaş gruplarının her iki eliyle aynı ustalıkta turnike atmalarını öneririm. 

Turnike küçük yaş grubu basketbolcu adaylarına öğretilmelidir. Turnike en çok tercih edilen şut şekillerinden biri olduğu vurgulanmalıdır. 

Turnikenin avantajı şudur. Zıplama ayağının yapıldığı el ile atışın yapılmasıdır. Yani sol ayakla zıplandığında top sol elle potaya atılmalıdır.  Nedenine gelirsek;

1. Sıçrama yapıldığında doğal olarak yapılan en dengeli pozisyondur.
2. Oyuncu topun elinin olduğu ayakla sıçraması yükseğe ulaşmasını sağlar.
3. Vücut bu hareketle topu korumaktadır.

Turnikenin Öğretimi

Basketbolcu adayı iki sayılık bir ritim ile turnike atar. Hıza bağlı olarak, bu iki ritim küçük ya da büyük adımlarla yapılabilir. Adımlamanın büyüklüğü turnikenin çeşidine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Örneğin; “Eurosteps” olarak adlandırılan zikzak adımlaması gibi farklı turnike teknikleri vardır. 

Basketbolcu adayı turnike atarken, dizini yukarı doğru çekmesi gerekir. Yani sol turnike atıldığında sağ dizini yukarı çekmelidir. Çekilen diz ve omuzla hafifçe çembere dönülmesi turnikenin becerisi için gerekli olmaktadır.

Atışta kullanılmayacak elin görevi dengeyi sağlamak ve topu korumaktır.  Aynı zamanda gözlerin hedefe  odaklanması gerekir. Kol çembere uzatılmalıdır. Turnike atılırken topun cama yumuşak çarpması sayı olması için gereklidir. Basketbolcu adayı oyuncunun çembere gidişi patlayıcı ve güçlü olması gerekmektedir. 

Top çembere atıldıktan sonra yere iki ayak aynı anda konma gerçekleşmelidir. Bunun avantajı kaçan top için ikinci bir şans elde etmektir. 

Turnikede Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Zamanlama ve ayak ritimleri turnikedeki en önemli noktadır.
2. Vücut rakiple top arasına konmalıdır. Savunma oyuncusunun topu çalmasını engellemek için bu gereklidir.
3. Turnike atan oyuncunun atış kolunun yeterince çembere uzatılması istenmelidir.
4. Gözler ve gövdenin hedefe yönlendirilmesi turnikenin atağını güçlendirir.
5. Yukarı sıçrama genç basketbolcu adayının momentumunu geliştirir. Bu yüzden genç basketbolcuların öne sıçrayışlarına dikkat edilmelidir.
6. Turnike atarken savunma oyuncularına çarparak hücum faul alınmasından kaçınılmalıdır.

Çeşitli Turnikeler

Turnikenin pek çok varyasonu vardır; “Tek adım, finger roll, power lay-up, eurosteps, tear drop, omuzlama vs. 

Basketbolcu adayı turnike atacağı zaman ayak hareketlerini ileri doğru yapmalıdır.

Floater

Gözyaşı damlası olarak da adlandırılır. Savunma oyuncusunun üzerinden süzülüyormuş gibi görünen alternatif hızlı turnikedir. Modern basketbolda kısaların çok iyi yapması gereken bir bitiriştir. Özellikle boyalı bölgedeki yardımlar gelmeden atış imkanı sağlamaktadır. 

Hücum oyuncusu erken bir adımla ileriye sıçrayarak savunma oyuncusun gafil avlayıp atışını gerçekleştirmesidir.

Zorluk derecesi çok yüksektir. Oyuncunun çembere olan mesafeyi tahmin etmesi ve buna hızla uyum sağlaması için yüksek hızda son derece iyi bir algının olması şarttır. Hücum oyuncusunun vücut dengesini sağlayabilmesi önemli bir noktadır.

Eurosteps

Zikzak şekilde ayak hareketleriyle atılan turnikeye euro step denmektedir.

Bunlara ek olarak pek çok turnike tekniği vardır. Basketbolcu adayı oyuncuların basketbol eğitimi aldıklarında bireysel gelişimleri için birkaç turnike tekniğini öğrenmelerini öneririm. 

Basketbolcu adaylarının tercih ettikleri turnike becerilerinde uzmanlaşmaları onlara ilerde değer katacaktır. Benim favori turnike atışlarım floater ve omuzlamadır.

Basketbolla kalın.

Paylaş: